برنج تراریخته به برنج‌هایی گفته می‌شود که در یک اصلاح ژنتیک تولید می‌شود، به طور معمول این برنج‌ها جهت بهرهوری بیشتر کشاورزان از محصول، توسط پژوهشگران به عمل می‌آیند. اما آیا مصرف این نوع برنج ها مشکلی برای سلامت ما و خانواده مان ایجاد نمی کند؟ چطور می توانیم برنج تراریخته را تشخیص دهیم؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره پیشنهاد میکنیم همراه ما تا انتهای مطالب باشید.
برنج تراریخته به چه معناست؟
بهتر است که بدانید برنج تراریخته در دسته محصولات تراریخته قرار می‌گیرد، که این محصولات شامل: پنبه، سویا، سیب زمینی و برخی دیگر می‌باشند. برنج تراریخته توسط محققان و پژوهشگران عرصه برنج جهت بهره بیشتر محصول و مقاومت در برابر آفات تولید شده است.
محصولاتی که از طریق تغییر ژنتیک به عمل می‌آیند، در اصل یک روشی هستند که در آن دی ان ای محصول به روش درون شیشه‌ای تغییر پیدا می‌کند. دی ان ای (اسید نوکلئیک ) بعد از ایجاد تغییر در خارج از بدن آن محصول به درون سلولهای آن منتقل می‌شود به گونه‌ای که بتواند به قسمتی از دی ان ای آن محصول تبدیل شود.
می‌توان این گونه بیان کرد که برنج تراریخته با روش مهندسی ژنتیکی به طوری تولید شدهاست که نوعی پروتئین در ساقه‌های آن تولید می‌شود. این پروتیین این قابلیت را دارد تا از ساقه‌های برنج در برابر کرم‌های ساقه خوار و آفات، در فصل‌ها مقاوم باشد. به طوری که کشاورزان را از سموم شیمیایی بی‌نیاز سازد و این موضوع می‌تواند سود بیشتری در کشاورزی برنج برای کشاورزان در بر داشته باشد.
روش تشخیص برنج تراریخته
جالب است که بدانید برنج‌های تراریخته محصولاتی هستند که در سال‌های گذشته تولیدات آن بسیار زیاد بوده، که این موضوع همواره با اعتراض مردم رو‌به‌رو بوده‌است. ویژگی ظاهری این گونه برنج ها این است که این نوع برنج ها به صورت دانه بلند و باریک هستند و رنگ آنها شیشه‌ای و یا سفید کدر می‌باشد. با این حال بهتر است که بدانید در حال حاضر هیچگونه روشی برای تشخیص برنج‌های تراریخته وجود ندارد و تنها روش تشخیص تراریخته بودن برنج توسط آزمایشگاه و افراد متخصص امکان پذیر می‌باشد. شما می توانید جهت اطلاعات بیشتر مقاله تشخیص برنج اصل از برنج تقلبی را بخوانید.
برنج تراریخته در ایران
برنج تراریخته در ایرانمتاسفانه کشور ایران تنها کشوری است که برنج تراریخته را کشت صنعتی کرده‌است. از برنج‌های تراریخته در ایران به عنوان برنج‌های پرمحصول نامبرده می‌شود. حال همان طور که از نامش پیداست، این برنج‌ها محصول بیشتری را نسبت به برنج‌های غیرتراریخته به عمل می‌آورند.
بهتر است که بدانید برنجی که در کشورمان نماد تراریخته است، برنج طارم مولایی است که در سال‌های اخیر برای اولین بار از آن کشت صنعتی کرده‌است. این در حالی است که این روزها تبلیغات گسترده‌ای توسط خبرگزاری‌ها به ویژه شبکه‌های مجازی مانند اینستاگرام مبنی بر خطرناک بودن این برنج در خیلی از بیماری‌های گوارشی مخصوصا سرطان عنوان شده است.
کدام برنج ایرانی تراریخته است؟
بهتر است که بدانید نخستین برنج تراریخته در کشور برنج طارم مولایی است. این گونه از برنج به روش مهندسی ژنتیکی به نحوی تولید شدهاست که از یک نوع پروتئین در قسمت‌های مختلف آن به کار رفته‌است. حال این موضوع را هم باید افزود که وجود این پروتئین می‌تواند برنج را در مقابل نفوذ آفات‌ها و حشرات محافظت کند. به همین دلیل کشاورزان با کشت این برنج می‌توانند محصول بیشتری را در زمان برداشت داشته باشند.
اما نکته مهم این است که به عقیده برخی از محققان حوزه برنج، این گونههای برنج سال‌های زیادی است که از دل خاک رشد و نمو پیدا می‌کند و جای نگرانی در این مسئله نیست. هم چنین آنها بیان کرده‌اند که این گونه احتمالا در سال‌های اولیه خطرناک بوده است. اما با این حال افرادی که این موضوع برای‌شان مهم است و به دنبال برنج ارگانیک و سالم‌تر هستند، باید بدانید در ایران برنج‌هایی مانند: برنج طارم محلی، برنج هاشمی، طارم هاشمی، برنج صدری، برنج دم سیاه از گونه برنج‌هایی هستند که غیر تراریخته محسوب می‌شوند و جای نگرانی ندارند.
آیا استفاده از برنج تراریخته ضرر دارد؟
دانشمندان و پژوهشگران این حوزه بر این باورند که در برنج‌های تراریخته از سمی به نام گلایفوسیت استفاده شدهاست و ورود این سم به برنامه غذایی انسان‌ها می‌تواند مشکلاتی، مانند بیماری‌ها گوارشی و سرطان را به وجود آورد و هم چنین این سم می‌تواند به مرور زمان از حاصلخیزی خاک برای تولید برنج جلوگیری کند. به همین دلیل پژوهشگران به مصرف کنندگان و تولید کنندگان پیشنهاد کرده‌اند که از برنج‌های مرغوب و طبیعی استفاده کنند.
آیا برنج های هندی و پاکستانی تراریخته است؟
آیا برنج های هندی و پاکستانی تراریخته است؟مردمان عزیز کشورمان با توجه به گران بودن برنج‌های اصیل ایرانی رو به خرید برنج‌های خارجی آورده‌اند. در این باره در سایت‌های رسمی برنج و هم چنین خبرگزاری‌ها عنوان شدهاست که برنج‌های خارجی موجود در ایران با مشکلاتی همراه هستند، حتی فیلم‌هایی از آن منتشر شدهاست که این برنج‌ها با پلاستیک در خود کشور تولید می‌شوند.
اما با این وجود تا به اکنون هیچ کدام از وارد کنندگان و تولید کنندگان این برنج در مقابل این موضوع واکنشی نشان نداده‌اند. به طور معمول این برنج‌ها از کشورهایی مانند هند و پاکستان و یا حتی تایلند به کشور وارد می‌شوند. اما سوال این است که چه کسی آنها را وارد می‌کند! عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در مورد برنج‌های آلوده بیان کرده‌است که برنج‌های عطر گل باز، سارال، جادوگر، حاجی مرادی، عرق مان، کیهان و برنج دل مبارکه کوهرنگی، هشت نوع برنج آلوده وارداتی از کشورهایی مانند هند و پاکستان هستند؛ که خرید و مصرف آنها از نظر مجلس ممنوع است. البته با این حال هنوز هیچ گونه اقدامی در مورد واردات برنج تراریخته در کشورمان صورت نگرفته است.
در نهایت این موضوع را هم باید افزود که از ظهور محصولات تراریخته در سراسر جهان بیش از سه دهه می‌گذرد، اما هنوزهم این روش به عنوان یک امر چالش برانگیز و هم چنین خطرناک در تمامی جوامع بشری مطرح است.
بررسی مهم ترین مضرات برنج تراریخته
در این قسمت می‌خواهیم تا به بررسی مهم‌ترین مضرات آن بپردازیم.
ا- کاهش تنوع ژنتیکی در طبیعت:
به دلیل این که برنج تراریخته به صورت غیر طبیعی تولید می‌شود، در آن رانش ژن اتفاق می‌افتد. هم چنین برنج تراریخته به صورتی تولید می‌شود که در برابر آفات مقاوم باشد و نیاز به استفاده از سموم نباشد، که این مورد باعث می‌شود حیات خیلی از موجودات در طبیعت به خطر بیفتد. به عنوان مثال، ممکن است خیلی از حشرات مفید در اراضی کشاورزی آسیب جدی ببینند.
2- تخریب محیط زیست:
متاسفانه محصولات ترایخته بر روی محیط زیست اثرات مخرب دارند. یکی از آفات برنج طبیعی کرم ساقه خوار است، بهتر است که بدانید برنج تراریخته به صورتی تولید می‌شود که ژن‌های حاوی باکتری سمی برای از بین بردن کرم ساقه خوار تولید می‌شود. حال زمانی که کرم ساقه خوار این برنج تراریخته را مصرف کند، ژن در بدن او فعال شده و باعث کشته شدن کرم می‌شود. این موضوع در مورد خیلی از موجودات محیط زیست دیگر نیز صدق می‌کند.
3- آسیب به اکوسیستم خاک:
تولید این محصولات باعث فقر و کاهش مواد آلی خاک می‌شود. هم چنین باید افزود که این محصولات در طولانی مدت باعث ایجاد علف‌های هرز مقاوم ترخواهند شد و مشکلات متعددی را برای کشاورزان به وجود می‌آورد.
4- تهدید دیگر گونههای برنج در منطقه:
دی ان اِی این برنج به صورت غیرطبیعی تغییریافته است که باعث می‌شود ژن‌های منتخب از یک ارگانیسم به بدن دیگر و بین گونههای غیر مرتبط منتقل شوند.
5- آسیب به دام، طیور و پرندگان:
هدف اصلی برنج تراریخته دام، طیور و پرندگان نیست. اما این حیوانات، از تأثیر محصولات دستکاری شده در امان نخواهند بود. در صورتی که حیوانات مختلف مانند دام، طیور و پرندگان در مجاورت این محصولات قرار گیرند و از این محصولات استفاده کنند، سلامت این حیوانات به خطر خواهد افتاد. بیان شدهاست که علاوه بر انسان محصولات تراریخته بر سلامت حیوانات هم تاثیرات منفی می‌گذارد.
6-ایجاد جهش در ژن های انسانی:
در محصولات تراریخته دستکاری ژنی صورت می‌گیرد. در طی سال‌های گذشته متخصصان تغذیه توصیه کرده‌اند که نباید از محصولات تراریخته استفاده کرد. استفاده از برنج تراریخته در زمان طولانی مدت بر ژن های انسانی تأثیر می‌گذارد و باعث انتقال ژن بیمار به انسان می‌شود.
7- ایجاد سرطان در انسان:
یکی از پیامدهای ناگوار استفاده از محصولات تراریخته در انسان، ایجاد تغییر در عملکرد سلولهای انسانی و هم چنین ایجاد بیماری سرطان است. برنج غذای اصلی میلیاردها انسان است، به همین دلیل هرگز نباید ازنظر ژنتیکی اصلاح شود. در مقیاس وسیعی نباید محصولات اصلاح شده ژنتیکی را کاشت، چرا که خطرات سلامتی ناشی از تولید این محصولات هنوز پابرجاست.
با توجه به موفقیت‌های صورت گرفته در زمینه تولید محصولات تراریخته اما همچنان مصرف کنندگان، این محصولات را خطرناک می‌دانند. تحقیقات مختلفی که در کشورهای متعدد از جمله برزیل، هند، مالزی و غیره صورت گرفته که حاکی از آن است که نگرش اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، مصرف کنندگان و عموم مردم نسبت به تولید برنج تراریخته منفی است و مخالف تولید این محصولات هستند.
سخن پایانی
برنج تراریخته در دسته محصولات تراریخته قرار می‌گیرد، برنج تراریخته توسط محققان عرصه برنج جهت بهره‌برداری بیشتر محصول و مقاومت در برابر آفات تولید شدهاست. تشخیص برنج تراریخته کار دشواری است و فقط توسط افراد متخصص و پژوهشگران انجام می‌شود. محصولات تراریخته مضرات بسیار زیادی دارد و طبق تحقیقات مختلفی که در کشورهای متعدد صورت گرفته حاکی از آن است که نگرش اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، مصرف کنندگان و مردم نسبت به تولید محصولات تراریخته منفی است و مخالف تولید این محصولات هستند.
