احتمالاً تاکنون اصطلاحات برنج کشت اول و کشت دوم را شنیده‌اید. در گذشته افراد کمی وجود داشتند که با این اصطلاح آشنا بودند. اما امروزه این اصطلاحات زیاد شنیده می‌شود. زیرا کشاورزان استان مازندران در چند سال اخیر به بهره برداری برنج کشت دوم روی آورده‌اند. جالب است بدانید برنج کشت دوم در میان مصرف کنندگان برنج ایرانی مورد استقبال زیادی واقع شده است. در ادامه همراه ما باشید تا به بررسی تفاوت میان برنج کشت اول و دوم بپردازیم تا بیشتر با آن‌ها آشنا شوید:
برنج ایرانی مهمان همیشگی سفره های ایرانیان
مردم ایران از برنج های مختلفی مانند پاکستانی، هندی و تایلندی استفاده می‌کنند. اما برنج ایرانی محبوبیت بیشتری در میان ما ایرانیان دارد و درصد بالایی از بازار مصرف برنج را به خود اختصاص داده است. زیرا برنج ایرانی با مزاج ما ایرانیان سازگارتر است و از عطر و طعم بی‌نظیری آن نمی‌شود صرف نظر کرد. البته می‌توان گفت مردم به دلیل عدم توانایی مالی خرید برنج ایرانی، از برنج های خارجی استفاده می‌کنند. در ایران انواع مختلف برنج های ایرانی کشت می شود که از نظر عطر و طعم، پخت و… با یکدیگر متفاوت هستند.
- برنج طارم
- برنج دم سیاه
- برنج فجر
- برنج شیرودی
- برنج امراللهی
- برنج بی نام
- برنج هاشمی
برنج کشت اول چه برنجی است؟
در کلیه استان‌ها برنج نوبت اول کاشته می‌شود. این برنج یا به اصطلاح کشت اول برنج در آغاز سال جدید یعنی فروردین ماه صورت می‌گیرد. برداشت کشت اول برنج در اوایل تیر ماه صورت می‌گیرند و کشاورزان شروع به بهره برداری محصولات خود می‌کنند. رشد برنج کشت اول معمولاً چندین ماه طول می‌کشد. اوایل تیرماه کم‌کم برداشت این برنج آغاز می‌شود و نهایتاً تا مرداد ماه طول می‌کشد.
به طور کل مراحل برنج کشت اول به ترتیب شامل موارد زیر می شود:
- آماده سازی بذر
- پاشیدن بذر در خزانه
- نشا
- وجین
- سمپاشی
- برداشت محصول
بررسی مزایا و معایب برنج کشت اول
برخی از معایب و معایب برنج کشت اول شامل موارد زیر می‌شود:
معایب
- شالیزاری که این برنج در آن کاشته می‌شود، باید دارای خاک بر بستر مناسبی باشد.
- کیفیت برنج کاشته‌شده به نحوه درست کشاورزی بستگی دارد.
مزایا
- دانه‌های برنج کشت دوم نسبت به برنج کشت اول درشت‌تر هستند.
- برنج کشت دوم تا زمانی که به طور کامل رشد کنند در معرض آفتاب قرار دارد و از نعمت باران پاییزی نیز برخوردار است. همین عامل موجب می‌شود تا برنج برداشت دوم ایرانی کیفیت بیشتری نسبت به کشت اول داشته باشد.
- امکان استفاده مناسب از سموم کشاورزی در این نوع کاشت
- برنج کشت اول دارای پخت مناسبی است.
اما تمام این مزایا زمانی مشاهده می‌شود که کشاورز بتواند به صورت فنی برنج را کشت کند. زیرا تجربه کشاورز برای برداشت محصول تاثیر بسیار زیادی بر محصولات کشت شده دارد و زمین باید بستری مناسب برای کشاورزی باشد تا برنج خوب و پر محصول و البته با کیفیتی کشت شود.
معرفی کامل برنج کشت دوم
به این نوع برنج دوبار کشت نیز گفته می‌شود. کاشت برنج کشت دوم پس از برداشت کشت اول صورت می‌گیرد. یعنی زمانی که کشاورز برنج کشت شده در فصل بهار یا همان برنج کشت اول را برداشت کرد، دوباره زمین را آماده می‌کند و در همان زمین برنج کشت دوم را می‌کارد. بهره برداری آن در فصل پاییز و آبان ماه است. برنج کشت دوم از ساقه ترمیم شده برنج کشت اول حاصل می‌شود. به همین دلیل محصولی که در برنج کشت دوم برداشت می‌شود، کمتر از برنج کشت اول است.
نخستین بار برنج کشت دوم در شهرستان فریدونکنار و بابلسر استان مازندران کاشته شد. به طوری که اغلب فروشندگان و تاجران برنج این شهرستان‌ها، برنج کشت دوم را به فروش می‌رسانند. علت امکان کشت دوم برنج در این شهرستان‌ها این است که آب و هوای شهرستان‌های ذکر شده گرم و مرطوب است. همچنین وجود آب فراوان و آب بندان های زیاد در این شهرستان‌ها بستر مناسبی را برای کشت دوم فراهم کرده است.
بهتر است بدانید به جز استان مازندران در دو استان شمالی گیلان و گلستان امکان کشت دوباره برنج فراهم نمی‌باشد. برای نگهداری از این برنج به آب بسیار نیاز زیادی نیاز است. زیرا نشای آن در اوج گرمای مرداد ماه صورت می‌گیرد و مقدار تبخیر آب آن بسیار زیاد است. به همین دلیل تنها کشاورزانی می‌توانند برنج کشت دوم بکارند که دارای چاه مجزا یا آب بندان باشند، یا اینکه زمین آن‌ها در نزدیکی بستر رودخانه قرار داشته باشد.
بهره‌برداری برنج کشت دوم تنها در بابلسر و فریدون کنار
جالب است بدانید در حال حاضر در شهرهای دیگر استان مازندران برنج کشت دوم کاشته می‌شود. اما کیفیت این برنج ها مانند برنج های فریدونکنار و بابلسر نیست. متاسفانه برخی افراد سودجو این برنج ها را با نام برنج کشت دوم فریدونکنار در سراسر کشور به فروش می رسانند. مطابق آخرین خبر از جهاد کشاورزی استان مازندران اجازه کشت دوم برنج تنها به شهرستان‌های بابلسر و فریدونکنار داده شده است. زیرا برای بهره برداری این نوع برنج به آب فراوانی نیاز است که این عامل می‌تواند مشکل کم آبی را به وجود آورد.
بررسی مزایا و معایب برنج کشت دوم
برخی از مزایا و معایب برنج کشت دوم شامل موارد زیر می‌شود:
معایب
- نسبت به کشت اول یک بار بیشتر سموم به خوشه‌های برنج زده می شود.
- کشت این نوع برنج به دلیل مشکلات آب و هوایی کمی سخت‌تر و مشکل‌تر است.
- برنج کشت دوم دارای قیمت بالاتری است، زیرا بهره برداری آن دشوار می‌باشد.
- به دلیل اینکه برای پرورش برنج کشت دوم به آب بیشتری نیاز است، کشاورزان چاه‌های غیرمجاز در زمین‌های خود حفر می کنند. این این اقدام موجب تداخل آب‌های شور و شیرین می‌شود.
مزایا
- به دلیل اینکه فاصله زمانی آخرین سمپاشی کشت دوم تا برداشت آن نسبت به کشت اول بیشتر است، از این‌رو برنج کشت دوم نسبت به کشت اول سالم‌تر است.
- به دلیل اینکه این نوع برنج در آب و هوای نسبتا سرد پاییزی رشد می‌کند، مقاومت بیشتری دارد. به همین دلیل برنج کشت دوم هنگام پخت بیشتر در قابلمه می جوشد. از این رو دانه‌های برنج بلندتر و کشیده تر خواهد شد. به همین دلیل یک کیلوگرم برنج کشت اول اعلام می تواند هفت پرس بشقاب شود. اما یک کیلو برنج کشت دوم هشت و نیم پر خواهد شد.
مراحل بهره برداری برنج کشت دوم
همانطور که اشاره کردیم کشاورز پس از برداشت برنج کشت اول، مراحل کشت دوم برنج را آغاز می‌کند. این مراحل همراه با توضیحات مختصری درباره هر یک شامل موارد زیر می شود:
- آماده کردن بذر کشت دوم
- پیش از کاشت بذر آن را جوانه دار می‌کنند. جهت جوانه دار کردن بذر باید کشاورز مراحل زیر را به ترتیب طی کند:
- بذرها باید درون کیسه‌هایی در داخل ضرب یا یک حوض پر از آب ریخته شوند.
- بعضی ها باید به مدت ۲ الی ۸ روز استراحت کنند تا جوانه بزنند.
- زمان جوانه جوانه زدن بذرها به دمای هوای محیط بستگی دارد.
- پاکسازی زمین خزانه
- بهتر است نخست با مفهوم خزانه آشنا شوید. خزانه برنج قطعه زمین کوچک و محصوری لست که درون زمین اصلی قرار دارد یا قطعه است که در خارج از مزرعه می‌باشد پاکسازی زمین خزانه شامل موارد زیر می‌شود:
- زمین خزانه باید به عمق ۱۵ الی ۲۰ سانتی‌متر شخم زده شود.
- پیش از شروع کشت روی این زمین مقداری کود دامی کاملا پوسیده ریخته می‌شود.
- در این مرحله باید درون خزانه آب ریخته شود.
- زمین را دوباره شخم می‌زنند تا سنگ و کلوخ های آن از بین برود.
- معمولاً سه روز پیش از پاشی، خزانه را سمپاشی می‌کنند.
- پاشیدن بذرها در خزانه
- باید بذرهای جوانه زده را داخل خزانه کاشت
- توسط پلاستیک اطراف آن به خوبی پوشانده شود تا در برابر آفات و پرندگان به خوبی محافظت شوند.
- در این مرحله نشا به بهره برداری می‌رسد که باید آن را به زمین اصلی انتقال داد.
- آماده نمودن زمین برداشت محصول
- در این مرحله باید زمین را از شلتوک و بقایای کشتی قبلی پاکسازی کنند.
- معمولاً سه ماه پیش از کاشت برنج هر هفته یک بار زمین را شخم می‌زنند.
- به دلیل اینکه برنج کشت اول به تازگی برداشت شده‌است، زمان برداشت کشت دوم کمتر میباشدغ. به همین دلیل زمین را با سرعت بیشتری شخم می‌زنند و آن را برای کاشت نشا آماده می‌سازند.
- برداشت نمودن نشا از خزانه
- کاشت محصول که همان نشا است
- به طور کلی ۲۵ الی ۳۰ روز زمان می‌برد تا نشاهای آماده شده به زمین اصلی انتقال داده شوند.
- در این مرحله حساسیت بسیار زیادی دارد، به همین دلیل جهت جلوگیری از از وارد شدن آسیب به نشاها باید آن را با دقت و به آرامی به زمین اصلی انتقال داد.
- در زمان نشا کاری باید درون شالیزار آب کافی وجود داشته باشد، زیرا آب زیاد مانع رشد علف‌های هرز و کاهش درجه حرارت میگردد.
- از بین بردن علف‌های هرز یا همان وجین کردن
- سمپاشی
- آبیاری زمین
- آخرین مرحله برداشت محصول و کمباین زنی
برنج راتون چیست؟
همانطور که اشاره کردیم برنج کشت دوم تنها دربرخی از مناطق استان مازندران کشت می‌شود، اما در استان گیلان نیز کاشت برنج در نوبت دوم از ماه مرداد آغاز میگردد. به دلیل سرمای زودرس استان گیلان بهتر است که این نوع برنج در مزارع و شالیزارهای گیلان کشت نشود. اما به ندرت دیده شده‌است که برخی از کشاورزان گیلانی پس از برداشت کشت اول برنج، اقدام به رشد و بهره‌برداری برنج کشت دوم می‌کنند. برنج کشت دوم گیلانی با نام برنج راتون یا چین دوم شناخته می‌شود.
برخی نکات مهم درباره کشت دوم برنج
- کشاورز در کشت دوم برنج باید از از گونه‌های زودرسی که در برابر سرما مقاوت دارند، استفاده کند. زیرا او در زمان کشت این نوع برنج با سرمای پاییزی مواجه خواهد شد و ممکن است تمام زحمات او از بین برود.
- در کشت دوم برنج از کشاورزان تنها باید از برنج های طبع گرم استفاده کند. در این نوع کشت بیشتر از از گونه‌های امراللهی و بی نام استفاده می‌شود و کمتر از گونه‌های هاشمی و طارمی استفاده میگردد. زیرا برنج امراللهی و بی نام نسبت به هاشمی و طارم زود رس تر و مقاوم‌تر هستند. البته بهتر است بدانید امروزه دیگر از برنج بی نام برای کشت اول استفاده نمی‌شود و این برنج یکی از بذرهای پر استفاده برای کشت دوم محسوب می‌شود.
- اگر کشاورز برای برداشت برنج کشت دوم، برنج طارم یا هاشمی به کارد، جهت کشت نیاز است تا سموم بیشتری استفاده کند.
- اگر سه برنج کشت دوم را طبق نظر مشتریان با یکدیگر مقایسه کنیم می‌توانیم بیان کنیم که کشت دوم امراللهی نسبت به سایرین خوشمزه‌تر است. از طرفی کشت دوم بی‌نام بهتر است کشت دوم هاشمی می‌باشد.
- بهتر است کشاورزان در سال‌های خشکسالی برنج کشت دوم نکنند تا در سال‌های بعد دچار کم آبی نشوند.
نگرانی های مردم در مورد برنج کشت دوم
برخی از شایعات درباره برنج کشت دوم وجود دارد که در این بخش آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- اخیراً مقاله هایی در اغلب سایت‌ها مطالبی مبنی بر سرطان زا بودن برنج کشت دوم منتشر می‌کنند. اما بهتر است بدانید که این موضوع کاملا نادرست است.
- برخی از شایعات مبنی بر تراریخته بودن برنج کشت دوم منتشر می‌شود. بهتر است بدانید که این مطلب نیز کاملا نادرست است.
چگونه برنج کشت دوم طبخ می شود؟
به طور کلی در پخت انواع برنج ایرانی تفاوتی وجود ندارد. اما همانطور که اشاره کردیم، برنج کشت دوم مدت زمان بیشتری در قابلمه می‌جوشد. پس اگر شما برنج خود را به صورت کته درست می‌کنید باید حواستان به این مسئله باشد و کمی بیشتر از حد معمول روی برنج خود آب بریزید، تا برنج شما کاملاً پخته شود و خام نماند. اما اگر برنج را به صورت آبکش درست می‌کنید به برنج اجازه دهید بیشتر در آب بجوشد تا کاملاً نرم شود. یکی از مزیت‌های برنج کشت دوم این است که می‌توانید مقدار زیادتری از آن را با خیال راحت تر بپزید. به عنوان مثال زمانی که شما مهمانی دارید خیالتان بابت له نشدن برنج تان راحت است و برنج شما کاملاً قد کشیده پخته می‌شود.
بررسی تفاوت های میان برنج کشت اول با برنج کشت دوم
- یکی از تفاوت‌های میان این دو برنج در طبع آن‌ها است. برنج کشت اول دارای طبع سرد می‌باشد اما برنج کشت دوم دارای طبع گرمی است.
- به طور کلی بهره برداری برنج کاشت دوم نسبت به برنج اول دشوارتر است. از همین رو برنج کشت دوم قیمت بالاتری دارد.
- به دلیل اینکه برنج کشت دوم به صورت مدام در معرض تابش نور خورشید قرار دارد پخت راحت تر و سریع تر خواهد داشت.
- برای حاصلخیزی بیشتر خاکی که برنج کاشت دوم در آن برداشت می شود، از کود شیمیایی بیشتری استفاده میگردد.
- یکی از تفاوت‌های اصلی که می‌توان شاهد آن نیز بود، این است که در برنج کاشت دوم معمولاً دانه‌های شکسته کمتری وجود دارد. از این رو این برنج سود مالی بیشتری را عاید کشاورز خواهد کرد.
- جنس و نوع بذر برنج کشت اول و دوم با یکدیگر متفاوت است. زیرا برنج کشت اول در شرایط آب و هوایی مختلفی رشد می‌کند.
- برنج کشت دوم زمان کمتری برای رشد و برداشت محصول دارد.
- می‌توان گفت کیفیت برنج کشت دوم نسبت به اول بیشتر است. زیرا نسبت به برنج کشت اول کود شیمیایی کمتری به آن زده می‌شود.
- معمولاً در زمان کشت دوم برنج از سمپاشی کمتری استفاده می‌شود، زیرا زمین از قبل سمپاشی شده و آماده شدهاستغ. اما باز هم به صورت مجدد این نوع برنج سمپاشی می‌شود. اما باز هم سمپاشی برنج کشت دوم نسبت به کشت اول کمتر است پس شما می‌توانید بدون هیچ نگرانی از هر دو برنج بهره‌برداری شده کشت دوم استفاده کنید. همانطور که ۹۰ درصد از مردم بومی خطه مازندران بر فریدونکنار از این برنجهاغ استفاده می‌کنند.
- برنج کشت اول را می‌توان در کلیه استان‌ها کاشت، اما برنج نوع دوم تنها در برخی از شهرهای استان مازندران کشت می‌شود.
کشت برنج در استان های خطه شمالی کشور
استان‌های مازندران و گیلان به دلیل آب و هوایی که دارند بستری مناسب جهت بهره برداری برنج های طارم و هاشمی را دارا می‌باشند. معمولاً کشاورزان برنج هایی با طبع‌های متفاوتی در شالیزارهای خود می‌کارند. برنج های طبع سرد در کشت اول علاوه بر استان‌های مازندران و گیلان اغلب در استان گلستان نیز کاشته می‌شوند. برخی از این برنج ها مانند فجر، شیرودی و… هستند. زیرا استان گلستان علی الخصوص شهر گرگان به دلیل آب و هوای متفاوتی که با دو استان همجوار خود دارد، بستری مناسب را جهت کاشت برنج های طبع سرد فراهم کرده‌است. از این رو برنج های طبع سرد این منطقه نسبت به برنج های طبع گرم آن کیفیت بهتری دارند.
عوامل مهم و تاثیر گذار در کشت برنج مرغوب
به طور کلی کیفیت، طعم و پخت برنج به عوامل مختلفی بستگی دارد. برخی از این عوامل شامل موارد زیر می‌شود:
- جنس برنج
- نوع برنج
- نوع کود
- ژنتیک برنج
- زمبنی که برنج در آن کشت می شود
- شرایط کاشت، داشت و برداشت محصول
هرچه این پارامترهای بیان شده در بذر و زمین کشت بک برنج بیشتر باشد، آن برنج از مرغوبیت بیشتری برخوردار خواهد بود. حال فرقی ندارد که چه برنج کشت اول باشد و یا کشت دوم، اگر هنگام کشت محصول به این موارد دقت شود برنج با کیفیتی برداشت خواهد شد.
خرید اینترنتی برنج
در این روزهای کرونایی که بهتر است کمتر از منازل خود خارج شوید خرید اینترنتی برنج می‌تواند یک راه حل راحت و سریع باشد. کلیه برنج های بسته بندی شده در فروشگاه‌های اینترنتی به صورت کاملا بهداشتی و با توجه به سلامت شما عزیزان تهیه می‌شوند. شما می‌توانید مرغوب ترین برنج ایرانی را با بهترین کیفیت خریداری کنید. جهت خرید برنج با کیفیت ایرانی می‌توانید با شماره‌های درج شده تماس بگیرید.
سخن پایانی
اگر بخواهیم برنج کشت اول و دوم را در یک جمله با یکدیگر مقایسه کنیم، می‌توانیم بگوییم کشیدگی برنج کشت دوم از برنج کشت اول بیشتر است. به عبارتی برنج کشت دوم قدبلندتر از برنج کشت اول می‌باشد. همچنین یکی دیگر از تفاوت‌های میان برنج کشت اول و دوم در طبع آن‌ها است. جالب است بدانید برنج کشت دوم ایرانی در سطح جهان جزوه یکی از برترین ها و به عنوان گران‌قیمت ترین برنج ایرانی محسوب می‌شود.
