درخت کولا نوعی از درختان مناطق گرمسیری آفریقا است که حدود 20 تا ۱۸ متر رشد می‌کند. میوه این درخت به شکل ستاره است که درون آن حدود ۲ الی ۵ عدد دانه کولا وجود دارد. درخت کولا دارای برگ‌های بیضی شکل و گل‌های زرد رنگ است. دانه‌های کولا درون میوه‌های این درخت و در پوشش کم رنگی قرار دارند. امروزه درخت کولا را به دلیل دانه‌هایش در سراسر جهان از جمله مناطق گرمسیری آمریکا، کشت می‌کنند. در ادامه مطالب بیشتری در رابطه با دانه کولا بیان خواهیم کرد تا شما را بیشتر با آن آشنا کنیم.
ویژگی دانه کولا
دانه‌های کولا بوی شبیه گل رز دارند و به اندازه یک شاه بلوط هستند. هنگامی که شما آن‌ها را میل می‌کنید، ابتدا کمی تلخ است اما با جویدن، شیرین می‌شود. این دانه میتواند موجب افزایش گردش خون شود، زیرا در ساختار آن 5/1-2 درصد کولانین، کافئین، تئوبرومین و تئوفیلین وجود دارد. می‌توان وجود کافئین و تئوبرمین را علت اصلی احساس خوشحالی پس از جویدن دانه‌های کولا، دانست. این دانه‌ها را پس از جمع آوری در آفتاب خشک می‌کنند تا به منظور تجاری از آن استفاده نمایند. به عنوان مثال: دانه‌های کولا را به عنوان طعم دهنده به نوشیدنی‌هایی مانند شیر، فرنی، نوشابه و چای اضافه می‌کنند.
ساخت نخستین نوشابه با دانه های کولا
در سال ۱۸۰۰ یک داروساز گرجستانی به نام جان پمبرن عصاره درخت کولا را با دانه‌های آن، آب، کربنات گازدار، شکر و برخی ترکیبات دیگر مخلوط کرد و نخستین نوشابه را با نام کوکاکولا تولید کرد. امروزه از دانه‌های کولا در تولید نوشابه‌های انرژی زا و کوکاکولا استفاده می‌شود. این نوشابه‌ها مورد استقبال زیادی واقع شده است. جالب است بدانید که اکنون نیز شرکت کوکاکولا از دانه کولا، برای طعم دادن به نوشیدنی‌های خود استفاده می‌کند.
می‌توان استفاده از دانه‌های کولا را علت اصلی معروف شدن این برند در سطح جهان، بیان کرد. یقیناً خود شما نیز حداقل یک بار طعم نوشابه‌های گاز دار کوکاکولا را چشیده‌اید و از نوشیدن آن‌ها لذت برده‌اید. کوکاکولا در اولین سال تولید خود تنها ۹ بطری نوشابه را در روز به فروش می‌رساند. اما به تدریج، فروش محصولات آن گسترش یافت تا اینکه در سال ۱۸۹۵ نخستین کارخانه کوکاکولا در تگزاس آمریکا تاسیس شد. از آن به بعد انواع دیگر کولا مانند پپسی کولا و غیره تولید و روانه بازار شد.
تاریخچه استفاده از دانه های کولا
استفاده از دانه‌های کولا مانند چای و قهوه دارای پیشینه‌ای قدیمی است. در غرب آفریقا مردم به صورت سنتی برای از بین بردن میل به غذا و کاهش اشتها و ایجاد سر زندگی و نشاط، این دانه‌ها را می‌جویدند. جالب است بدانید از برگ‌های گیاه کولا، کوکائین یا همان کاکائو استخراج می‌شود. اما استخراج این مواد در سال ۱۹۰۴ در کشور آمریکا ممنوع شد. از آن سال به بعد کوکاکولاهای تولید شده کولای زیادی نداشت و دارای کوکائین هم نبود.
بررسی فواید دانه کولا
دانه کولا فواید متعددی دارد، که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
1. افزایش گردش خون
همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم جویدن دانه‌های کولا موجب افزایش گردش خون می‌شود. یقیناً با افزایش فعالیت قلب و گردش خون، اکسیژن بیشتری به بافت‌ها نیز می‌رسد. می‌توان به همین دلیل دانه کولا را به عنوان ماده‌ای انرژی‌زا خطاب کرد. زیرا میتواند موجب افزایش عملکردهای شناختی، افزایش تمرکز و سطح هوشیاری مغز شود. همچنین این دانه میتواند موجب افزایش سرعت بهبود زخم‌ها گردد. زیرا اکسیژن و غذارسانی به بافت‌های آسیب دیده بدن را افزایش خواهد داد.
2. کاهش فشار خون
کولا میتواند موجب کاهش فشار خون شود و با سموم مخرب، مبارزه کند. در نتیجه درمان موثری برای عفونت مجاری ادراری، روماتیسم، نارسایی احتقانی قلب، هپاتیت و بیماری‌های مقاربتی باشد.
3. بهبود جذب و هضم غذا
با مصرف دانه‌های کولا پس از صرف غذا، می‌توان به افزایش جذب مواد مغذی کمک شایانی داشت. همچنین مصرف این دانه‌ها میتواند مشکلات گوارشی از قبیل: مشکلات روده، دل درد و نفخ را بهبود دهد. زیرا پودر دانه یا عصاره آن میتواند موجب افزایش تولید اسید معده و آنزیم‌های گوارشی شود. این موضوع در بهبود هضم غذا نقش دارد و موجب بهبود عملکرد دستگاه گوارش می‌گردد.
4. افزایش متابولیسم بدن
کافئین موجود در دانه کولا میتواند موجب افزایش تحریک بدن به منظور افزایش فعالیت‌های قلب شود. اما این وضعیت برای افراد دارای مشکلات قلبی، مضر است. اما برای افرادی که متابولیسم آهسته‌ای دارند، مانند بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید، نه تنها هیچ عارضه‌ای ندارد، بلکه میتواند کاملا ایده آل باشد.
5. بهبود آسم
کافئین دانه‌های کولا موجب باز شدن راه‌های تنفسی می‌شود و این قابلیت را دارد که موجب درمان بیماری‌های تنفسی مانند آسم شود.
6. سرطان پروستات
شمار اندکی از فیتواستروژنها می‌توانند رشد سلولهای سرطانی را متوقف کنند. از جمله این فیتواستروژنها، می‌توان به فیتوآندروژن‌های موجود در دانه‌های کولا اشاره کرد. این فیتوآندروژن‌ها هورمون‌های جنسی گیاه کولا هستند که سبب تحریک آپتوز در سلولهای سرطانی میگردند. آپتوز که میتواند نوعی مرگ تدریجی سلولها باشد، توان از بین بردن سلولهای سرطانی و توقف رشد آن‌ها را دارد.
9. بهبود میگرن
دانه‌های کولا دارای کافئین و تئوبرومین هستند. این مواد می‌توانند موجب افزایش گردش خون در رگ‌های خونی مغز شوند و سردردهای ناشی از میگرن را تسکین دهند.
10. تقویت کننده سیستم ایمنی بدن
ریشه و برگ‌های درخت کولا از ترکیبات فراری تشکیل شدهاند که مانع ایجاد عفونت باکتریایی در بدن می‌شود. مخصوصا عفونت‌هایی که با بیماری‌های تنفسی مانند مننژیت، توبرکلوسیس و برونشیت ارتباط دارند.
11. ضد میکروب طبیعی
مطالعات نشان می‌دهد که مصرف عصاره دانه کولا میتواند موجب توقف رشد باکتری‌های مضر بدن شود.
12. کاهش وزن
کافئین بالای موجود در دانه کولا، میتواند موجب افزایش متابولیسم بدن شود، و در نهایت باعث لاغری و کاهش وزن گردد. همچنین مصرف این دانه به افرادی که متابولیسم پایینی دارند یا از بیماری‌هایی مانند سندروم کوشینگ و گریوز رنج میبرند، توصیه می‌شود.
عوارض مصرف دانه های کولا
از آنجایی که هیچ ماده‌ای را نمیتوان پیدا کرد که مضراتی نداشته باشد، پس طبیعی است که دانه‌های کولا در کنار فواید بی‌نظیرش، عوارض نیز داشته باشند. برخی از عوارض مصرف دانه‌های کولا شامل موارد زیر می‌شود:
- منع استفاده از آن در دوران شیردهی و بارداری دارد. دانه کولا دارای مقادیر زیادی کافئین است، به همین دلیل متخصصان توصیه می‌کنند که بانوان باردار و شیرده از مصرف آن شدیداً خودداری کنند.
- مصرف بیش از اندازه دانه‌های کولا یا نوشیدنی‌های کولا دار، میتواند موجب کاهش تراکم استخوان در بزرگسالان و کاهش رشد استخوانی در نوجوانان گردد.
- دانه‌های کولا را نباید به همراه شل کننده‌های عضلانی، داروهای فشار خون بالا، داروهای قلبی، داروهای نیترات‌دار مصرف کنید.
- اگر بیش از حد از دانه‌های کولا استفاده کنید، ممکن است دچار مشکلات گوارشی، اسهال، استفراغ و… شوید.
- استفاده زیاد از دانه کولا به دلیل مقدار بالای کافئین آن میتواند موجب بیخوابی، نگرانی، سرگیجه و سردرد، سوزش سر دل، تکرر ادرار، افزایش فشار خون و ناراحتی معده شود.
مصرف دانه های کولا به چه افرادی توصیه نمی شود؟
به طور کلی افرادی که دارای مشکلات زیر می‌باشند بهتر است از مصرف دانه‌های کولا خودداری نمایند:
- افرادی که اضطراب زیادی دارند و همیشه مضطرب هستند.
- افرادی که از پوکی استخوان رنج میبرند.
- افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر
- افراد مبتلا به دیابت
- کسانی که فشار خون بالایی دارند.
- مبتلایان به بیماری‌های قلبی و عروقی
سخن پایانی
FDA و سایر ارگان‌های حاکم در سراسر جهان، عصاره دانه کولا و البته خود دانه کولا را بی‌خطر میدانند و منع مصرف عمومی را عنوان نکرده‌اند. زیرا از این دانه در اواخر دهه ۱۸۰۰ به عنوان یک افزودنی در ایالات متحده استفاده شده و مشکلات کمی ایجاد کرده است. اما حتما به این نکته دقت کنید که مصرف بیش از اندازه دانه‌های کولا یا نوشیدنی‌های حاوی آن، ممکن است خطرناک باشد و عوارض جانبی ناخوشایندی را برای شما به همراه داشته باشد. امیدواریم توانسته باشیم مطالب مفیدی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. شما می توانید جهت خرید نوشابه در سامانه بنکداری آنلاین آوان مال سفارش خود را ثبت کنید.
